Kiến trúc ở VN vẫn có truyền thống là phải tượng hình. Hồi SV bọn mình hay có câu "Quán hoa hình hoa, quán sách hình sách", là để chỉ kiểu kiến trúc này, quán hoa, quán sách là đồ án kiến trúc đầu tiên của SV kiến trúc, khi mỗi SV còn chưa biết gì cả. Khi không nghĩ ra cái gì trừu tượng thì người ta thường nghĩ đến những thứ tả chân.
Mà không chỉ kiến trúc, ngành nghệ thuật nào ở VN mà chả thế. Tranh trừu tượng, hiện đại rất kén khách VN, Tây mua là chính. Điêu khắc cũng vậy, âm nhạc cũng thế. Dân VN mua tranh thì thích tranh phải giống thật, như tranh Phục hưng ấy, đề tài thì loanh quanh chỉ có phong cảnh, chim muông, hoa lá, cá, gái, không thì tùng cúc trúc mai, xuân hạ thu đông. Điêu khắc thì dân VN chỉ thích độc bình, tượng kiểu Tây thì phải tả chân, kiểu thằng cu đứng đái, không thì tượng di lặc, Quan Công...thì mới bán chạy. Âm nhạc thì nhạc cổ điển, thính phòng rất ít người nghe, cứ phải nhạc có lời, lời cũng phải đơn giản dễ hiểu, bolero sến vẫn có đông khán giả nhất.
Nói tóm lại, dân VN không nuốt nổi nghệ thuật trừu tượng. Mà kiến trúc vốn là ngành nghệ thuật tạo hình gần với điêu khắc hiện đại, trừu tượng nhất, gần giống design công nghiệp (thiết kế đồ đạc, thiết bị công nghệ, xe cộ...). Chính vì nền tảng nhận thức về nghệ thuật hiện đại rất kém, bao gồm cả người dân lẫn KTS, dân thì yếu hơn KTS (tất nhiên), nên mới tòi ra những thứ kiến trúc tượng hình, bệnh viện phụ sản phải hình cái...lá.
Hồi xưa khi thi tuyển phương án Nhà quốc hội có vị quan chức còn đòi Nhà QH nên phải có hình ảnh mái đình. Khi đi bảo vệ đồ án kiến trúc, chủ đầu tư thường hỏi KTS về ý tưởng công trình là cái gì. Nếu nó giống giống cái gì đại diện cho hình ảnh của chủ đầu tư là họ hỉ hả lắm, dễ ăn tiền. Hồi xưa công ty cũ mình có làm phương án trụ sở 1 công ty, họ muốn mặt bằng nhà giống cái logo công ty họ! Kiến trúc dạng này ngày xưa có KTS Hoàng Ngọc Hoa của VNCC hay làm, điển hình là Đài truyền hình HN, hình như cả Đài truyền hình Bắc Giang nữa, giống cây đàn nhưng khiên cưỡng.
Mấy năm trước, hình như trong nghị quyết gì đó của đảng hay của Hội KTS (tất nhiên cũng của đảng), có câu đại khái "Nền kiến trúc hiện đại, đậm đà bản sắc dân tộc". Chỉ vì câu đó mà các công trình văn hóa, bảo tàng kiểu gì KTS cũng phải nặn ra cái tứ gì đó cho nó đậm đà bản sắc, cho vừa ý CĐT. Chẳng hạn, cái Nhà Quốc hội bây giờ có cái ý tưởng trời tròn đất vuông, bánh chưng bánh dày gì gì đó, mình cho là phét lác để lòe chủ đầu tư thôi, nhưng mà phét thế được còn may, vì tròn và vuông là hình kỷ hà, dễ hợp với kiến trúc hiện đại. Chứ nếu linh vật của VN mà là quả chuối hay con sò lông thì làm kiến trúc mới gian truân tợn. Ngoài ra, VN còn có mấy công trình dạng tượng hình nữa là tháp Bitexco (búp măng hay sen gì đó), TT hành chính Đà Nẵng hình như cũng có ý búp sen, nhưng mà giống bắp ngô hơn và nhiều cái khác nữa, trông rất nhảm nhí!
Chính vì khả năng nhận thức và cảm thụ nghệ thuật như vậy nên phương án nhà hát Opera ở Hồ Tây có hình hoa sen đâu có gì là lạ. Mình nhớ chính dự án này trước đây đã có 1 cuộc thi, phương án đoạt giải của KTS nổi tiếng Renzo Piano, người tk sân bay Kansai Nhật Bản, có hình mũ hoàng đế (giống mũ của Tần Thủy Hoàng), mình thì thấy nó giống cái lều chăn vịt hơn!
100 năm nữa VN may ra mới hết kiểu kiến trúc này. Kiến trúc hay nghệ thuật nó chỉ thể hiện nhận thức của xã hội mà thôi, có cầu thì khắc có cũng. Renzo Piano còn tự diễn biến thế, trách gì AE KTS vô danh khác.
Nhận xét
Đăng nhận xét